LEVEN in TAAL gevat
Sans Peur
Kinderen en kleinkinderen van Bep Sutherland (1926) krijgen met dit boekje van 100 bladzijden inzicht in en begrip voor het leven van hun grootmoeder. Beps verhalen over haar ouders en grootouders, over haar jeugdjaren en haar leven als volwassen getrouwde vrouw zijn opgetekend in elf hoofdstukken. Wat is de achtergrond van haar meisjesnaam? Welke rol speelde de Tweede Wereldoorlog? Hoe verliep haar huwelijk en welke rol kon zij spelen in het maatschappelijk leven? Het boekje maakt duidelijk hoe bijzonder een 'gewone' Nederlandse vrouw is.
Kinderen en kleinkinderen over Sans Peur: klik hier.
Fragment
De geschiedenis van de 20e eeuw wordt voor mensen van Beps generatie gedomineerd door de Tweede Wereldoorlog. Een tijd van donkere wolken boven Nederland. De vormen op deze quilt doen aan wolken denken. Ze zijn niet allemaal zo donker en somber. Er zijn voldoende lichte tussen.
Hoofdstuk 3
Donkere wolken
Beps puberteitsjaren vielen grotendeels samen met de Tweede Wereldoorlog.Die tijd noemt ze later een benauwende periode: “Je kon geen kant uit.” Ze herinnert zich haar weerspannige gedrag nog al te goed. Haar prullenbak van papier maché moest het een keer ontgelden. Daar schopte ze in drift een groot gat in. Soms moest ze haar gram kwijt, het leven had een saaiheid en somberheid. Kwam dat nou door die oorlog of was het gewoon de puberteit? Met de kennis van een 85-jarige geeft ze het antwoord: “Het was gewoon pubergedrag! Boosheid op mijzelf.”
Als de oorlog begint is Bep dertien jaar, een kind nog. Met beperkte kennis en inzichten. Ze weet nog niet eens hoe vrouwen kinderen krijgen. Ze laat zich door vriendinnen voorlichten, want ach, moeder vertelde wel dat ze ongesteld kon worden, maar het dringt nauwelijks tot haar door. Ze hoort dat je dan katoenen doeken moet gebruiken, met een knoopsgat voor en achter en met jarretels. Het gaat allemaal nog langs haar heen. Pas als ze vijftien is, wordt ze voor het eerst ongesteld. Niet voor lang. De slechte omstandigheden van voedselgebrek en koude tijdens de laatste oorlogsperiode doorbreken de menstruatiecyclus.
Ze heeft weinig besef van wat oorlog is en betekent. Ze ziet dat Joden een ster moeten gaan dragen, ze krijgen een Joods kindje in huis en Bep weet dat dat gevaarlijk is. Maar verder? In haar omgeving denkt men dat de Joden in Duitsland aan het werk moeten. Dat ze vergast werden heeft Bep lang niet geweten.